Opis |
W ostatnich dekadach znacząco wzrosła śmiertelność pacjentów zakażonych patogennymi grzybami. Według przeprowadzonych oszacowań, zgony spowodowane infekcjami grzybiczymi sięgają 1,5 miliona przypadków rocznie. Problemem związanym z leczeniem grzybic jest stale rosnąca oporność patogenów na szeroko stosowane leki przeciwgrzybicze, a dostępne i powszechnie stosowane farmaceutyki cechują się niewielką różnorodnością.
Istnieje ograniczona ilość celów, na które oddziaływałyby leki przeciwgrzybicze. Jest to spowodowane licznymi podobieństwami pomiędzy komórką grzyba a komórką człowieka. Z tego powodu opracowanie skutecznych i w pełni bezpiecznych środków grzybobójczych lub grzybostatycznych jest utrudnione. Jednakże istnieje kilka celów w komórce grzyba, na które oddziałują lecznicze związki. Do tych celów należy np. ergosterol w błonach lub ściana komórkowa grzyba, których brak w komórkach ludzkich. Zapobiegając zakażeniom, można też blokować adhezję mikroorganizmów do podłoży biotycznych (np. komórek ludzkich) i abiotycznych (np. powierzchni soczewek kontaktowych). Jednym z mechanizmów oporności grzybów jest usuwanie z komórki leków przez transportery błonowe, tak więc poszukiwane są inhibitory tych transporterów.
Przykładem nowej formy walki z zakażeniami grzybiczymi jest poszukiwanie substancji, w tym związków pochodzenia naturalnego, które wykazywałyby synergistyczną aktywność względem znanych już antymykotyków, w celu wzmocnienia ich działania. Przykładem z badań prowadzonych w naszej grupie naukowej, na Wydziale Biotechnologii może być synergistyczne działanie przeciw grzybowi - drożdżakowi Candida albicans kwasu kaprynowego lub lipopeptydu surfaktyny z flukonazolem, stosowanym często w leczeniu grzybic. Zarówno kwas kaprynowy, jak i surfaktyna są związkami naturalnego pochodzenia (wydzielane odpowiednio przez: probiotyczne drożdże Saccharomyces boulardii i bakterie GRAS (Generally Recognised as Safe) Bacillus subtilis.
W laboratoriach nieustannie przeprowadza się testy nowo odkrywanych, potencjalnych leków przeciwgrzybowych. Do rozpoznania mechanizmu ich działania bardzo przydatne są mutanty grzybów, w których komórkach usuwa się potencjalny cel dla związku. W ten sposób można rozpoznać mechanizm działania testowanych związków, jak i odkryć nowe mechanizmy lekooporności drobnoustrojów, które niestety ciągle ewoluują.
|